حبیب حمزهء در یادداشتی با اشاره بر نقش موثر رسانه های چاپی در عصر دیجیتال نوشت: شتاب روزافزون فناوریهای نوین ارتباطی تحولات بنیادینی را در ساختار رسانهای جهان رقم زده است. با ظهور رسانههای الکترونیکی و رشد کمی و کیفی ابزارهای ارتباط جمعی، فضای رقابتی جدیدی میان رسانههای سنتی و بنگاههای دیجیتال ایجاد شده است؛ فضایی که رسانههای مکتوب، بهویژه روزنامهها و مجلات چاپی، را بیش از پیش با چالشهای وجودی مواجه کرده است.
رویکرد هقته کیش: امروزه با مهیا شدن بسترهای حضور پررنگ رسانههای آنلاین و شبکههای اجتماعی، جایگاه رسانههای مکتوب به اندازهای دستخوش تغییر شده که دیگر فعالیت در قالب یک نشریه چاپی برای ایفای نقش مؤثر رسانهای کفایت نمیکند.
نسخههای چاپی ناگزیر به ورود به عرصه آنلاین شدهاند و این تغییر، ضمن افزایش سطح دسترسی و تسهیل جریان آزاد اطلاعات، سبب حذف برخی هزینههای سنتی نظیر کاغذ و توزیع شده است.
بااینحال، همین افزایش دسترسی و توزیع گسترده اطلاعات، روند کاهشی شمارگان روزنامهها را به دنبال داشته و حتی فلسفه تولید محتوای مکتوب را زیر پرسش برده است.
بهرغم اینکه مطبوعات همچنان بهعنوان رکن چهارم دموکراسی و صدای بیبدیل خبری در بسیاری از جوامع محسوب میشوند، تقابل میان نمونههای چاپی و آنلاین به یکی از جدیترین چالشهای دهه اخیر بدل شده است.
روزنامهنگاری دیجیتال با کمترین محدودیت زمانی و مکانی و انتشار چندرسانهای اخبار، تجربه جدیدی برای مخاطبان ایجاد کرده، اما در مقابل معایبی همچون تقویت شکاف دیجیتال، کاهش اعتبار منابع و افزایش نشر اطلاعات نادرست و حتی اخبار زرد نیز پررنگتر شده است.
گسترش شبکههای اجتماعی موج عظیمی از خبرنگاران شهروند را وارد عرصه اطلاعرسانی کرده است. هرچند این بهظاهر دموکراسی و سهمدهی به آحاد جامعه در عرصه رسانه، اما فقدان آموزش و تخصص کافی، زمینه گسترش رسانههای غیرحرفهای و بعضاً زرد را فراهم می کند. در چنین فضایی، انتشار سریع اطلاعات و خبررسانی لحظهای، بهجای دقت و صحت، در اولویت قرار گرفته و اعتبار رسانههای حرفهای به چالش کشیده میشود.
مطالعات داخلی و خارجی نشان میدهد رسانههای آنلاین بهرغم تمام مزیتهای کیفی و تنوع محتوا، همچنان در بسیاری از جوامع جایگزین کاملی برای روزنامههای چاپی محسوب نمیشوند.
حس لمس کاغذ و تجربه فیزیکی روزنامهخوانی، برای مخاطبان وفادار رسانههای سنتی هنوز اهمیت دارد و این حس نوستالژیک از منظر روانشناسی اجتماعی نیز قابل توجه است.
در کنار همه تحولات دیجیتال، همچنان نسخههای چاپی در اکوسیستم رسانهای ایران و جهان پابرجا ماندهاند و چه بسا تا مدتها در کنار نسخههای آنلاین تداوم یابند.
به نظر میرسد همزیستی این دو گونه رسانهای؛ یک سنتی و دیگری مدرن، نتیجه منطقی و اجتنابناپذیر سیر تحولات ارتباطی باشد؛ چرا که جامعه متکثر مخاطبان، نیازمند دسترسی به طیف متنوعی از قالبهای رسانهای برای تأمین ذائقه و نیازهای چندلایه خود است.
در نهایت میتوان گفت با وجود چالشهای جدی پیشروی مطبوعات چاپی، این رسانهها همچنان بخش لاینفک فعالیتهای عرصه خبررسانی و تحلیل اجتماعی باقی خواهند ماند؛ مشروط به آنکه بتوانند با فناوریهای نوین و نیازهای روبهتغییر مخاطبان همراه شوند و با تولید محتوای کیفی و قابل اعتماد، همچنان مرجعیت خبری و تحلیلی خود را تثبیت کنند.
